دوشنبه, ۲ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۱۱:۱۹ ب.ظ
فرهنگ روابط اجتماعی در اسلام ( تواضع )
تواضع چیزی است که هم به زبان شما برمیگردد هم به حرکات – ممکن است تواضع به چیزهایی برگردد که اصلا ربطی به جسم نداشته باشد .
خود را بالاتر از دیگران ندیدن و پایین دیدن خود به تنهایی معنای تواضع نمیدهد ، تواضع هم به رفتار و هم به اندام شما برمیگردد .
تواضع کردن فقط منظور بین مومنین و مومنات است و این بالاتر ندیدن باید همراه با تعظیم و تکریم باشد .
کلماتی هستند که از نظر معنایی به تواضع نزدیک هستند اما در عمل متفاوت که تعدادی از انها را بررسی میکنیم :
خشوع : حالتی قلبی است که انسان را به کوچک بودن متمایل میکند و این حالت در اعضا و جوارح ، خود را نشان میدهد .
خشوع در چشم :
سوره قلم – آیه 43
خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ کَانُوا یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ
این در حالی است که چشمانشان ( از خوف و وحشت و شرمندگی و شرمساری ) به زیر افتاده است ، و خواری و پستی وجود ایشان را فرا گرفته است . پیش از این نیز ( در دنیا ) بدان گاه که سالم و تندرست بودند به سجده بردن و کرنش کردن خوانده می*شدند ( و ایشان با وجود توانائی ، سجده و کرنش نمی*کردند ) .
فرد دریده نگاه نمیکند ، نگاه او ملایم است و از چشمان او آرامش به دیگران منتقل میشود . چشم ها را پایین می اندازد .
خشوع در دیدگان باید در حالت های معنوی مثل نماز خواندن خود را نشان دهد .
خشوع در صدا :
سوره طه – آیه 16
فَلاَ یَصُدَّنَّکَ عَنْهَا مَنْ لاَ یُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَى
منظور از صدای خاشع ، صدای بلند یا کوتاه نیست ؛ منظور این است که در این صدا عظمت مستمع درک میشود .
مثلا وقتی میگوییم الحمدالله در صدایمان باید عظمت خدا درک شود .
در قرائت قرآن باخشوع رفتار کنید یعنی قاریان قرآن در نوع انتخاب صدا و آهنگ طوری دقت کنند که عظمت قرآن درک شود ؛ اگر میخواهید صدا را بالا ببرید در کلمه "سما" صدا را بالا ببرید نه در کلمه " عرض " – در تن صدا القای معانی باشد .
خشوع در چهره ، دست ، حرکات هم خود را نشان میدهد و در صدا طوری است که اگر دیده هم نشوید نوع صدا ، حالت شما را بیان میکند .
خشوع در عبادت :
سوره مومنون – آیه 2
الَّذینَ هُمْ فی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ
خشوع در نماز و عبادات شما و در تمام حرکات و رفتارها حتی نگاه کردن شما باید خود را نشان دهد .
خضوع :
کلمه خضوع تفاوت اساسی و ذاتی دارد با کلمه تواضع
انقیاد در مقابل بزرگتر را خضوع میگویند .
بطور مثال شما در برابر پدر که بر شما ولایت دارد خضوع دارید و خاضع می شوید .
خضوع در مقابل کوچکتر و کسی که شان او از تو پایین تر است صحیح نیست .
نهج الفصاحه ص 73 : رسول خدا (ص) :
افضلُ الاعمالَ ثَلاثَه 1 . التواضع !
بالاترین اعمال 3 عمل است که اولین ان تواضع است .
تواضع یک عمل عبادی است با تمام خصوصیات ؛ فرد را نورانی میکند ، درجه ایمان را بالا میبرد ، پاک میکند و ..
عده ای که میپندارند عبادت کردن فقط نماز و روزه است سخت در اشتباه هستند ؛ اعمالی مانند تواضع از بالاترین عبادات است.
بحارالانوار ج 72 ص 119 : پیامبر اکرم ص
برشما واجب است برای پاک کردن خود و یافتن درجات بالای دنیوی و اخروی تواضع کردن !
برای بالا بردن خود در ارتباطات باید هزینه هایی هم بدهید که در این مورد رفتار شما بسیار مهم است که بغض و محبت شما بخاطر پروردگار باشد .
همانگونه که حضرت موسی ع به خداوند متعال فرمودند :
خداوندا مهر ورزیدم به کسانی که علاقه ای بهشان نداشتم بخاطر تو
دشمنی ورزیدم با کسانی که دوستشان داشتم بخاطر تو !
که خداوند میفرمایند موسی این دو کار را برای من انجام دادی و عبادت بوده است ؛ در حالی که نماز و روزه ها و تمام عبادتهای دیگرت برای خودت بوده است .
امروزه دینداری فقط خود را در نماز و روزه و اعمال خاص نشان میدهد نه در عبادتهای اجتماعی درحالی که در احوالات علمای بزرگ میگویند نجات پیدا کرده اند به یک عمل که آن عمل رفتاری بوده است .
سوره فرقان – آیه 63
وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَهِلُونَ قَالُواْ سَلَماً
و بندگان خداى رحمان کسانىاند که روى زمین بىتکبّر راه مىروند، و هرگاه جاهلان آنان را طرف خطاب قرار دهند (و سخنان نابخردانه گویند) با ملایمت (و سلامت نفس) پاسخ دهند.
عده ای از بندگان هستند که خداوند متعال میفرمایند اینها بندگان خاص خودم هستند .
گنه کار بی علم ِ بی عمل ِ " توبه کرده " متواضع را از عالم شاگرد پرور ِ ایت الله ِ بسیار باعمل ، بیشتر دوست میدارم .
کسانی که باید نسبت به آنها بیشتر تواضع شود :
سوره مائده – 54 : علی المومنین > مومن باشند
سوره حجر – 88 : للمومنین > برای مومنین
سوره توبه – 128 : بالمومنین > نسبت به مومنین
سوره شعرا – 251 : من المومنین > فقط مومنین
سوره فتح – 29 : رحماء بینهم > بین خودتان
متواضع باشید اما نه در مقابل مستکبران که این یکی از گناهان بزرگ است .
یکی از معانی تواضع یعنی کوتاه امدن که در قران وعید داده شده است اگر در مقابل مستکبری بجای مبارزه تواضع کردی و کوتاه آمدی از مسیر دیگری مستکبران دیگری بر تو نازل میشود .
نکاتی در تواضع :
+ فروتنی باشد نه فرومایگی :
بعضی از مردم خود را متواضع میدانند در حالی که انها پست هستند ؛ جلو همه گردنشان کج است و فرومایگی دارند نه فروتنی . اینگونه افراد حتی نسبت به ظالمان هم احساس پستی میکنند .
کافی ج 5 – ص 63 : امام صادق ع :
خداوند اختیار همه کار را به مومنین داده است الا پست کردن خود .
عده ای بخاطر پول، مقام ، شهرت، ترسو بودن و .. کوتاه می ایند و نام کار خود را تواضع میگذارند در حالی که این نهایت پستی میباشد .
تواضع فقط باید کوتاه آمدن باشد بخاطر " خدا " پدر حق ندارد در مقابل فرزندان خود به دلیل غیر خدایی کوتاه بیاید .
+ تواضع و تملق:
عده ای دیگر خط مرزی بین تواضع و تملق را از هم تشخیص نمیدهند و دائما در حال چابلوسی و تملق گویی هستند .
حجة البیضاء ج 6 – ص 222 : پیامبر اکرم ص :
هرگاه به فروتنان مومن رسیدید برای انان فروتنی کنید و هرگاه به متکبران رسیدید برای انها متکبر باشید زیرا تواضع در مقابل متکبر او را متکبرتر میکند .
نشانه های تواضع :
× سلام دادن
× عدم توقع ستایش :
در تربیت کودکان میگویند از کودک تعریف کنید تا بلوغ فکری و جسمی و پرورشی او فرا برسد ؛ اما این در مرز کودکی است و بعد از کودکی باید متوقف شود .
اگر میل به ستایش شدن در نفس شما است باید با آن مبارزه کنید که از نشانه های تواضع نداشتن است .
بنده کار خوبی را انجام میدهم و مردم میفهمند و از من تعریف و تمجید میکنند و من هم خوشحال میشوم و میگویم " یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح " اینهمه کار زشت انجام دادیم کسی نفهمید ، همین کار خوب را که انجام دادم همه فهمیدند – این فرق دارد با این مورد که بنده اگر بدانم کار خوبی که میخواهم انجام دهم اخرش ستایش و تعریف و تمجید دیگران نیست آن کار خوب را انجام نمیدهم . این میشود میل به ستایش .
تواضع این است که انسان میل به ستایش ندارد زیرا حرکت انسان از میل و نفس قدرت میگیرد و باید از جایی حرکت کند که میل به خداوند است نه میل به ستایش.
× پرهیز از خودنمایی و شهرت طلبی :
انسان متواضع از خودنمایی و شهرت طلبی پرهیز میکند ولی بسیاری از متواضعین عالم ما و معصومین در اوج شهرت قرار دارند .
حرکت کردن به جلو به قصد شهرت طلبی ضد تواضع است ؛ اما اگر من حرکت کردم به نیت خدایی و به شهرت رسیدم این اشکالی ندارد . زیرا هر حرکتی باعث شهرت میشود .
بنده اون اویلی که میخواستم روحانی بشم یکی از بزرگان نصیحت کردند که اگه یک نفر میشناستت نذار بشن دونفر ؛ اگر دونفر میشناسن نذار بشن سه نفر؛ زیرا این حرکت کردن تو باعث شهرت میشه .
اینکه 1000 تا آدم تو را میشناسند و تو 300 cd پخش میکنی متفاوت است با اینکه 300 نفر تو را میشناسند و تو 1000 cd پخش میکنی !
عده ای هستند که برای شهرت طلبی کار میکنند. جایی سرمایه گذاری میکنند و هزینه میکنند که شهرت درآن باشد .
همیشه جلو تر از شهرت حرکت کنید طوری که اگر روزی پرونده تان را آوردند و گفتند این 500 تا از صفتهای شماست بتوانید بگویید خیلی های دیگه هم هست که کسی خبر ندارد .
برای کار کردن در اجتماع و نشستن روی صندلی ها و مقام ها و پست ها ، انسان متواضع اول میبیند آیا توان قبولی این حرفه را دارد و این کاره است یا خیر ؟! اما انسان شهرت اول میسنجد که شهرت دارد این کار برایش یا نه ؟! چقدر فرق است بین این دو و چقد جامعه ما از دسته دوم دارد ضربه میخورد ؟! / فرق است بین سرباز متواضع و سرباز شهرت طلب /
× ساده پوشی :
مستدرک الوسائل – ج11 ص 304 - پیامبر اکرم ص :
هرکس پوشیدن لباس فاخر را از روی تواضع ترک کند در حالی که قادر به تهیه آن است خداوند جامه کرامت و بزرگی را به او خواهد پوشاند .
ساده پوشی از ابزارهای تواضع است و کسی که تجمل گرا است نمیتواند متواضع باشد .
تجمل ، تبرج ، برخ کشیدن پوشاک و وسایل و .. پر کردن کمبودهای عقده ای روانی است که میخواهند کمبودهای خود را جبران کنند . انسان متواضع کمبودهای خود را با ابزارهای دنیایی برطرف نمیکند .
فرد می نالد که در نمازهای خود حال ندارم ، اشک ندارم و .. مگر میشود با ابزارهای تکبر حال داشت ؟!
مِن تَواضَعُ لِله رَفَعَ الله
اگر میخواهید در جمع محبوب باشید متواضع باشید .
فرد متکبر چرا متکبر است ؟ زیرا فکر میکند تکبر برای او بلندی می اورد .
تجمل گرا چرا تجمل گرا است ؟ کمبود دارد و سعی میکند با قیافه خود را نشان دهد .
× همنشینی با تهیدستان و فقرا
منظور از فقر فقط فقر مادی نیست . فرد متواضع فقرا را بیشتر تحویل میگیرد ؛ فردی را که از نظر عاطفی دچار فقر است را بیشتر توجه میکند ؛ در مقابل کارمند پایین تر بیشتر تواضع بخرج میدهد تا در مقابل کارمند بالاتر .
پیامبر اکرم میفرمایند از همنشینی با فقرا لذت میبرم .
فرد متواضع با جاری کردن لبخند بر روی لبهای فقرای عاطفی و روانی و ظاهری و .. احساس رضایت میکند و چه بسا امروزه عده ای از مردم با ادعای دینداری به دور متمولین میچرخند .
× وا نهادن جدل
فرد متواضع در جایی که ببیند حرف زدن و عکس العمل چیزی برایش ندارد ، نه دنیا نه آخرت ، سریع کوتاه می اید .
× تواضع در برابر خانواده
والدین در برابر فرزندان و فرزندان در مقابل والدین
در خانواده زن محوری ، مرد محوری ، دختر محوری ، پسر محوری نداریم بلکه خدا محوری داریم و این یعنی عدالت محوری .
یعنی اگر پدر توقع دارد فرزند در مقابلش تواضع داشته باشد ، فرزند هم توقع دارد در جای خود پدر تواضع داشته باشد .
× تواضع در مقابل همسر
کافی ج 5 – ص 324 - پیامبر اکرم ص :
آیا آگاه سازم که بهترین زنان شما کیست ؟ زنی که با " محبت " و در برابر شوهر " متواضع " است .
مستدرک الوسائل – ج 14 ص 252 - پیامبر اکرم ص :
برادرم جبرئیل بر من نازل شد و همواره به من سفارش زن را میکرد تا حدی که فکر میکردم مرد حق ندارد به زن خود اُف بگوید . ( تواضع در مقابل زن )
تواضع غیر تربیتی :
تواضع غیر تربیتی زمانی اتفاق می افتد که طرف نفهمد شما تواضع میکنید و در مقابل تواضع شما لوس و بی تربیت شود .
مانند زمانی که فرزند نفهمد پدر یا مادر دارند تواضع بخرج میدهند .
در مقابل آدم بی جنبه نباید تواضع کرد و هرچند وقت یکبار باید تذکر داد که تواضع میکنم !
در دوستی های خود مراقب تواضع کردن هایتان باشید ؛ پدرها و مادرها در تواضع کردن در مقابل فرزندانتان مراقب باشید طوری نباشد که در اینده در زندگی زناشویی خود با مشکل مواجه شوید ؛ چون دوستانتان با شما تواضع دارند توقع دارید همسرتان هم به همان میزان تواضع داشته باشند . این مسئله ممکن است به مشکل بزرگی تبدیل شود .
تواضع غیر دستوری گناه است و نهی شده است مانند تواضع در مقابل مستکبرین ، متکبرین و ظالمین
یکی از علائم تکبر :
زنان و مردان شیک رفتار بیرون مدار
وقتی رفتار شخص در رفتار غریب و جمع خودی ها متفاوت باشد این فرد بیرون مدار است یعنی در مقابل غریبه ها خیلی باادب و نجیب است اما در بین خودی ها آن روی خود را نشان میدهد و بی ادب میشود و ..
این افراد شیک رفتار بیرون مدار درجامعه مظهر ادب و کوتاه امدن و تواضع و ارامش هستند اما همین ادم در خانه چنان پا میکوبه زمین و بی ادبی و ..
به این نکته هم توجه بسیار کنید
اگر این کلماتی که بررسی میشود در همین مباحث رفتار اجتماعی در اسلام رعایت شود حتما در زندگی های خود سربلند میشوید .
به امید توفیق عمل
خود را بالاتر از دیگران ندیدن و پایین دیدن خود به تنهایی معنای تواضع نمیدهد ، تواضع هم به رفتار و هم به اندام شما برمیگردد .
تواضع کردن فقط منظور بین مومنین و مومنات است و این بالاتر ندیدن باید همراه با تعظیم و تکریم باشد .
کلماتی هستند که از نظر معنایی به تواضع نزدیک هستند اما در عمل متفاوت که تعدادی از انها را بررسی میکنیم :
خشوع : حالتی قلبی است که انسان را به کوچک بودن متمایل میکند و این حالت در اعضا و جوارح ، خود را نشان میدهد .
خشوع در چشم :
سوره قلم – آیه 43
خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ وَقَدْ کَانُوا یُدْعَوْنَ إِلَى السُّجُودِ وَهُمْ سَالِمُونَ
این در حالی است که چشمانشان ( از خوف و وحشت و شرمندگی و شرمساری ) به زیر افتاده است ، و خواری و پستی وجود ایشان را فرا گرفته است . پیش از این نیز ( در دنیا ) بدان گاه که سالم و تندرست بودند به سجده بردن و کرنش کردن خوانده می*شدند ( و ایشان با وجود توانائی ، سجده و کرنش نمی*کردند ) .
فرد دریده نگاه نمیکند ، نگاه او ملایم است و از چشمان او آرامش به دیگران منتقل میشود . چشم ها را پایین می اندازد .
خشوع در دیدگان باید در حالت های معنوی مثل نماز خواندن خود را نشان دهد .
خشوع در صدا :
سوره طه – آیه 16
فَلاَ یَصُدَّنَّکَ عَنْهَا مَنْ لاَ یُؤْمِنُ بِهَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ فَتَرْدَى
منظور از صدای خاشع ، صدای بلند یا کوتاه نیست ؛ منظور این است که در این صدا عظمت مستمع درک میشود .
مثلا وقتی میگوییم الحمدالله در صدایمان باید عظمت خدا درک شود .
در قرائت قرآن باخشوع رفتار کنید یعنی قاریان قرآن در نوع انتخاب صدا و آهنگ طوری دقت کنند که عظمت قرآن درک شود ؛ اگر میخواهید صدا را بالا ببرید در کلمه "سما" صدا را بالا ببرید نه در کلمه " عرض " – در تن صدا القای معانی باشد .
خشوع در چهره ، دست ، حرکات هم خود را نشان میدهد و در صدا طوری است که اگر دیده هم نشوید نوع صدا ، حالت شما را بیان میکند .
خشوع در عبادت :
سوره مومنون – آیه 2
الَّذینَ هُمْ فی صَلاتِهِمْ خاشِعُونَ
خشوع در نماز و عبادات شما و در تمام حرکات و رفتارها حتی نگاه کردن شما باید خود را نشان دهد .
خضوع :
کلمه خضوع تفاوت اساسی و ذاتی دارد با کلمه تواضع
انقیاد در مقابل بزرگتر را خضوع میگویند .
بطور مثال شما در برابر پدر که بر شما ولایت دارد خضوع دارید و خاضع می شوید .
خضوع در مقابل کوچکتر و کسی که شان او از تو پایین تر است صحیح نیست .
نهج الفصاحه ص 73 : رسول خدا (ص) :
افضلُ الاعمالَ ثَلاثَه 1 . التواضع !
بالاترین اعمال 3 عمل است که اولین ان تواضع است .
تواضع یک عمل عبادی است با تمام خصوصیات ؛ فرد را نورانی میکند ، درجه ایمان را بالا میبرد ، پاک میکند و ..
عده ای که میپندارند عبادت کردن فقط نماز و روزه است سخت در اشتباه هستند ؛ اعمالی مانند تواضع از بالاترین عبادات است.
بحارالانوار ج 72 ص 119 : پیامبر اکرم ص
برشما واجب است برای پاک کردن خود و یافتن درجات بالای دنیوی و اخروی تواضع کردن !
برای بالا بردن خود در ارتباطات باید هزینه هایی هم بدهید که در این مورد رفتار شما بسیار مهم است که بغض و محبت شما بخاطر پروردگار باشد .
همانگونه که حضرت موسی ع به خداوند متعال فرمودند :
خداوندا مهر ورزیدم به کسانی که علاقه ای بهشان نداشتم بخاطر تو
دشمنی ورزیدم با کسانی که دوستشان داشتم بخاطر تو !
که خداوند میفرمایند موسی این دو کار را برای من انجام دادی و عبادت بوده است ؛ در حالی که نماز و روزه ها و تمام عبادتهای دیگرت برای خودت بوده است .
امروزه دینداری فقط خود را در نماز و روزه و اعمال خاص نشان میدهد نه در عبادتهای اجتماعی درحالی که در احوالات علمای بزرگ میگویند نجات پیدا کرده اند به یک عمل که آن عمل رفتاری بوده است .
سوره فرقان – آیه 63
وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِ هَوْناً وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَهِلُونَ قَالُواْ سَلَماً
و بندگان خداى رحمان کسانىاند که روى زمین بىتکبّر راه مىروند، و هرگاه جاهلان آنان را طرف خطاب قرار دهند (و سخنان نابخردانه گویند) با ملایمت (و سلامت نفس) پاسخ دهند.
عده ای از بندگان هستند که خداوند متعال میفرمایند اینها بندگان خاص خودم هستند .
گنه کار بی علم ِ بی عمل ِ " توبه کرده " متواضع را از عالم شاگرد پرور ِ ایت الله ِ بسیار باعمل ، بیشتر دوست میدارم .
کسانی که باید نسبت به آنها بیشتر تواضع شود :
سوره مائده – 54 : علی المومنین > مومن باشند
سوره حجر – 88 : للمومنین > برای مومنین
سوره توبه – 128 : بالمومنین > نسبت به مومنین
سوره شعرا – 251 : من المومنین > فقط مومنین
سوره فتح – 29 : رحماء بینهم > بین خودتان
متواضع باشید اما نه در مقابل مستکبران که این یکی از گناهان بزرگ است .
یکی از معانی تواضع یعنی کوتاه امدن که در قران وعید داده شده است اگر در مقابل مستکبری بجای مبارزه تواضع کردی و کوتاه آمدی از مسیر دیگری مستکبران دیگری بر تو نازل میشود .
نکاتی در تواضع :
+ فروتنی باشد نه فرومایگی :
بعضی از مردم خود را متواضع میدانند در حالی که انها پست هستند ؛ جلو همه گردنشان کج است و فرومایگی دارند نه فروتنی . اینگونه افراد حتی نسبت به ظالمان هم احساس پستی میکنند .
کافی ج 5 – ص 63 : امام صادق ع :
خداوند اختیار همه کار را به مومنین داده است الا پست کردن خود .
عده ای بخاطر پول، مقام ، شهرت، ترسو بودن و .. کوتاه می ایند و نام کار خود را تواضع میگذارند در حالی که این نهایت پستی میباشد .
تواضع فقط باید کوتاه آمدن باشد بخاطر " خدا " پدر حق ندارد در مقابل فرزندان خود به دلیل غیر خدایی کوتاه بیاید .
+ تواضع و تملق:
عده ای دیگر خط مرزی بین تواضع و تملق را از هم تشخیص نمیدهند و دائما در حال چابلوسی و تملق گویی هستند .
حجة البیضاء ج 6 – ص 222 : پیامبر اکرم ص :
هرگاه به فروتنان مومن رسیدید برای انان فروتنی کنید و هرگاه به متکبران رسیدید برای انها متکبر باشید زیرا تواضع در مقابل متکبر او را متکبرتر میکند .
نشانه های تواضع :
× سلام دادن
× عدم توقع ستایش :
در تربیت کودکان میگویند از کودک تعریف کنید تا بلوغ فکری و جسمی و پرورشی او فرا برسد ؛ اما این در مرز کودکی است و بعد از کودکی باید متوقف شود .
اگر میل به ستایش شدن در نفس شما است باید با آن مبارزه کنید که از نشانه های تواضع نداشتن است .
بنده کار خوبی را انجام میدهم و مردم میفهمند و از من تعریف و تمجید میکنند و من هم خوشحال میشوم و میگویم " یا من اظهر الجمیل و ستر القبیح " اینهمه کار زشت انجام دادیم کسی نفهمید ، همین کار خوب را که انجام دادم همه فهمیدند – این فرق دارد با این مورد که بنده اگر بدانم کار خوبی که میخواهم انجام دهم اخرش ستایش و تعریف و تمجید دیگران نیست آن کار خوب را انجام نمیدهم . این میشود میل به ستایش .
تواضع این است که انسان میل به ستایش ندارد زیرا حرکت انسان از میل و نفس قدرت میگیرد و باید از جایی حرکت کند که میل به خداوند است نه میل به ستایش.
× پرهیز از خودنمایی و شهرت طلبی :
انسان متواضع از خودنمایی و شهرت طلبی پرهیز میکند ولی بسیاری از متواضعین عالم ما و معصومین در اوج شهرت قرار دارند .
حرکت کردن به جلو به قصد شهرت طلبی ضد تواضع است ؛ اما اگر من حرکت کردم به نیت خدایی و به شهرت رسیدم این اشکالی ندارد . زیرا هر حرکتی باعث شهرت میشود .
بنده اون اویلی که میخواستم روحانی بشم یکی از بزرگان نصیحت کردند که اگه یک نفر میشناستت نذار بشن دونفر ؛ اگر دونفر میشناسن نذار بشن سه نفر؛ زیرا این حرکت کردن تو باعث شهرت میشه .
اینکه 1000 تا آدم تو را میشناسند و تو 300 cd پخش میکنی متفاوت است با اینکه 300 نفر تو را میشناسند و تو 1000 cd پخش میکنی !
عده ای هستند که برای شهرت طلبی کار میکنند. جایی سرمایه گذاری میکنند و هزینه میکنند که شهرت درآن باشد .
همیشه جلو تر از شهرت حرکت کنید طوری که اگر روزی پرونده تان را آوردند و گفتند این 500 تا از صفتهای شماست بتوانید بگویید خیلی های دیگه هم هست که کسی خبر ندارد .
برای کار کردن در اجتماع و نشستن روی صندلی ها و مقام ها و پست ها ، انسان متواضع اول میبیند آیا توان قبولی این حرفه را دارد و این کاره است یا خیر ؟! اما انسان شهرت اول میسنجد که شهرت دارد این کار برایش یا نه ؟! چقدر فرق است بین این دو و چقد جامعه ما از دسته دوم دارد ضربه میخورد ؟! / فرق است بین سرباز متواضع و سرباز شهرت طلب /
× ساده پوشی :
مستدرک الوسائل – ج11 ص 304 - پیامبر اکرم ص :
هرکس پوشیدن لباس فاخر را از روی تواضع ترک کند در حالی که قادر به تهیه آن است خداوند جامه کرامت و بزرگی را به او خواهد پوشاند .
ساده پوشی از ابزارهای تواضع است و کسی که تجمل گرا است نمیتواند متواضع باشد .
تجمل ، تبرج ، برخ کشیدن پوشاک و وسایل و .. پر کردن کمبودهای عقده ای روانی است که میخواهند کمبودهای خود را جبران کنند . انسان متواضع کمبودهای خود را با ابزارهای دنیایی برطرف نمیکند .
فرد می نالد که در نمازهای خود حال ندارم ، اشک ندارم و .. مگر میشود با ابزارهای تکبر حال داشت ؟!
مِن تَواضَعُ لِله رَفَعَ الله
اگر میخواهید در جمع محبوب باشید متواضع باشید .
فرد متکبر چرا متکبر است ؟ زیرا فکر میکند تکبر برای او بلندی می اورد .
تجمل گرا چرا تجمل گرا است ؟ کمبود دارد و سعی میکند با قیافه خود را نشان دهد .
× همنشینی با تهیدستان و فقرا
منظور از فقر فقط فقر مادی نیست . فرد متواضع فقرا را بیشتر تحویل میگیرد ؛ فردی را که از نظر عاطفی دچار فقر است را بیشتر توجه میکند ؛ در مقابل کارمند پایین تر بیشتر تواضع بخرج میدهد تا در مقابل کارمند بالاتر .
پیامبر اکرم میفرمایند از همنشینی با فقرا لذت میبرم .
فرد متواضع با جاری کردن لبخند بر روی لبهای فقرای عاطفی و روانی و ظاهری و .. احساس رضایت میکند و چه بسا امروزه عده ای از مردم با ادعای دینداری به دور متمولین میچرخند .
× وا نهادن جدل
فرد متواضع در جایی که ببیند حرف زدن و عکس العمل چیزی برایش ندارد ، نه دنیا نه آخرت ، سریع کوتاه می اید .
× تواضع در برابر خانواده
والدین در برابر فرزندان و فرزندان در مقابل والدین
در خانواده زن محوری ، مرد محوری ، دختر محوری ، پسر محوری نداریم بلکه خدا محوری داریم و این یعنی عدالت محوری .
یعنی اگر پدر توقع دارد فرزند در مقابلش تواضع داشته باشد ، فرزند هم توقع دارد در جای خود پدر تواضع داشته باشد .
× تواضع در مقابل همسر
کافی ج 5 – ص 324 - پیامبر اکرم ص :
آیا آگاه سازم که بهترین زنان شما کیست ؟ زنی که با " محبت " و در برابر شوهر " متواضع " است .
مستدرک الوسائل – ج 14 ص 252 - پیامبر اکرم ص :
برادرم جبرئیل بر من نازل شد و همواره به من سفارش زن را میکرد تا حدی که فکر میکردم مرد حق ندارد به زن خود اُف بگوید . ( تواضع در مقابل زن )
تواضع غیر تربیتی :
تواضع غیر تربیتی زمانی اتفاق می افتد که طرف نفهمد شما تواضع میکنید و در مقابل تواضع شما لوس و بی تربیت شود .
مانند زمانی که فرزند نفهمد پدر یا مادر دارند تواضع بخرج میدهند .
در مقابل آدم بی جنبه نباید تواضع کرد و هرچند وقت یکبار باید تذکر داد که تواضع میکنم !
در دوستی های خود مراقب تواضع کردن هایتان باشید ؛ پدرها و مادرها در تواضع کردن در مقابل فرزندانتان مراقب باشید طوری نباشد که در اینده در زندگی زناشویی خود با مشکل مواجه شوید ؛ چون دوستانتان با شما تواضع دارند توقع دارید همسرتان هم به همان میزان تواضع داشته باشند . این مسئله ممکن است به مشکل بزرگی تبدیل شود .
تواضع غیر دستوری گناه است و نهی شده است مانند تواضع در مقابل مستکبرین ، متکبرین و ظالمین
یکی از علائم تکبر :
زنان و مردان شیک رفتار بیرون مدار
وقتی رفتار شخص در رفتار غریب و جمع خودی ها متفاوت باشد این فرد بیرون مدار است یعنی در مقابل غریبه ها خیلی باادب و نجیب است اما در بین خودی ها آن روی خود را نشان میدهد و بی ادب میشود و ..
این افراد شیک رفتار بیرون مدار درجامعه مظهر ادب و کوتاه امدن و تواضع و ارامش هستند اما همین ادم در خانه چنان پا میکوبه زمین و بی ادبی و ..
به این نکته هم توجه بسیار کنید
اگر این کلماتی که بررسی میشود در همین مباحث رفتار اجتماعی در اسلام رعایت شود حتما در زندگی های خود سربلند میشوید .
به امید توفیق عمل
