دوشنبه, ۲ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۱۱:۲۴ ب.ظ
فرهنگ روابط اجتماعی در اسلام ( انفاق [2] )
یکی از راه های معنوی رسیدن به آرامش انفاق است . انفاق از مسیر معنوی و
ماوراء طبیعه و متافیزیکی یک سری آرامش هارا برای شما می آورد.
مثال اینکه شما از جای دیگری ناراحت هستید و دل شکسته ، در طول روز انفاقی انجام میدهی و تاثیر آن انفاق این است که دلگرفتگی تو و ناراحتی ات در جای دیگر حل میشود .
در انفاق کردن هم انفاق مخفی و هم انفاق علنی ( بفصد تبلیغ و تشویق ) آرامش می آورد و تاثیرات بسیاری دارد مانند کفاره گناهان ، آمرزش الهی و باعث تزکیه میشود .
بکارگیری امدادهای غیبی :
در کار خود گره هایی دارید و مشکل دارید و در مسیری از زندگی حرکت میکنید که نیازمند یک امداد غیبی از آسمان هستید ؛ در اینجا قرآن میفرماید ما مشکلات شما را از مسیرهایی برطرف میکنیم که دور از انتظار شماست و شما نمی توانید تشخیص دهید .
انفاق یکی از چیزهایی است که این سیستم را فعال میکند : شما در جای دیگه ای کاری میکنید و انفاقی انجام میدهید و مشکلتان در جای دیگری حل میشود .
خیلی از مشکلات زمینی ما در زمین حل نمیشود و باید سیستم الهی باشد و در عرش لِلیُسرا فعال باشد که راهش انفاق است .
از دیگر اثرات انفاق میتوان طول عمر ، دفع بلا ، شفای امراض ، خیرالرازقین ، عدالت اجتماعی و برکت و روزی را نام برد .
شرایط انفاق :
در قران کریم آیاتی که راجع به انفاق آمده است 2 دسته هستند :
دسته اول : ایاتی مانند سوره توبه – آیه 120
إِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ " هرکس نیکی کند اجر او ضایع نمیشود "
دسته دوم :
انهوا و تقبل الله من المتقین " خداوند فقط از متقین قبول میکند "
در نتیجه دو مدل برخورد داریم با انفاق :
1. شما متقی هستید و با ایمان و مسلمان و خدا را قبول داری – محض خدا انفاق میکنید و خدا هم قبول میکند و همه اثرات هم دارد
2 . مسلمان نیستی ، مسلما هستی اما اعتقاد نداری – انفاق میکنی و کار خوب انجام میدهی ( در گرواول آیات که از "محسنین "نام برده شده ، خداوند اجر تو را میدهد و ضایع نمیشود ؛ اما با توجه به آیات گروه دوم " متقین " ضایع میشود )
که همین نوع هم دو حالت دارد ، دقت بفرمایید :
اول : بنده نیکی میکنم که مردم احسنت گویند و مرا تشویق کنند ، خداوند در اینجا اجر تو را ضایع نمیکند و زمینه را طوری فراهم می اورد که مردم بمن آفرین گویند این میشود اجر من / اما در آخرت دیگر جایی ندارم ، زیرا کار را برای مردم انجام دادم و اجر ان هم این بود که مردم تشویق کنند .
دوم : بنده نیکی میکنم و در کنار انجام دادن کارم مردم احسنت و باریک الله هم میگویند و من هم خوشحال میشوم اما منشا اصلی انجام دادن کار من رحم و محبت انسانی است که این مورد هم در دنیا اجر دارد و هم در اخرت .
در زمان پیامبر اکرم علی ابن حاتم کسی بود که با اسلام موافق نبود اما پیامبر به او احترام گذاشتند زیرا یک ادم نیکوکار در نزد پیامبر فی نفسه ارزشمند است .
فرق متقی و محسن در این است که آدم محسن ممکن است خیلی ادم خوبی باشد اما متقی به اندازه تقوایش در زندگی به او برکت میدهند .
در روز قیامت آدمی را می آورند که خدا را قبول نداشته چون عقلش ناقص بوده و اطلاعی نداشته و در مقابل ادم دیگری هم می آورند که با غرض خدارا قبول نداشته ؛ نوع برخورد با این دو فرق دارند . ما در مورد کافران نیکوکار هیچ چیزی نمیدانیم که خداوند با آنها چگونه برخورد میکند ؟!
اگر در مسائلی که ارزشی ندارد و یا هزینه ای برای تو ندارد انفاق کنی این برای تو انفاق محسوب نمیشود ، پس خود را گول نزنید خواهران و برادرانی که با اهدا کردن وسیله هایی که دیگر آنها را لازم ندارید و بکار هم نمی اید فکر میکنید انفاقی انجام داده اید.
انفاق از چیزی که برای تو ارزش دارد انفاق میشود .
انفاق در مال حرام :
انفاق کردن با مال حرام هیچ ارزشی ندارد ، اما بحثی که هست این است که اگر مالی آغشته به حرام باشد ( نه همه مال حرام باشد ) با دادن خمس، آن مال حلال میشود و میتوان انفاق کرد .
اولویت در انفاق کردن :
1 . رحم : افراد اطراف درجه 1 خود ( مادر – پدر – خواهر – برادر – فرزند )
2. رحم درجه 2 : ( خاله – عمه – عمو – دایی و فرزندان )
برای انفاق کردن از رحم خود شروع کن ، بعد محله خود ، بعد شهر خود ، بعد استان و کشور و .. که این مسئله در شرایط مساوی است . شرایط مساوی : ( مثلا رحم تو پول ندارد بستنی بخورد و فرد غریبه ای پول ندارد که نان بخورد ، در اینجا اولویت با غریبه است )
انفاق به ابرومندان :
عده ای از مردم هستند که از نظر ظاهری مانند من و شما هستند اما در اصل محتاج می باشند . ممکن است سقفی داشته باشند اما نیازمند هستند .
اهل کمیته و بهزیستی و .. نیستند اما محتاج 50 هزار تومان هستند و این نیاز خود را نشان نمیدهند .
انفاق باید نسبت به کسانی باشد که عفیف هستند .
در برخی از جاها استضعاف مالی به همراه خود استضعاف فرهنگی هم می آورد . یعنی عفت ندارند .
لا تبتلوا صدقاتکم بل من و العذاب
اگر میخواهی انفاق کنی مواظب باش منت نگذاری و اذیت نکنی !
فردی به در خانه اباعبدالله آمدند و گفتند نیاز مالی دارند ، حضرت تمام مال خانه را جمع کردند و برای او آوردند و دست خود را از در بیرون کردند و گفتند بفرمایید! آن فرد گفت اجازه بدهید روی شما را ببینم ؛ حضرت فرمودند نه ! برو ! شاید روزی در جامعه با هم روبرو شدیم ! همدیگر را نشناسیم بهتر است !
و آن فرد گفت من تعجب میکنم که خداوند چگونه این دستان را به زیر خاک میبرد ..
اگر انفاق کردید مزد آن دست خداست و شما حق ندارید با منت و اذیت ان را خراب کنید .
گدایی که سر چهاراه به سمت ماشین می اید اگر شیشه را بالا بکشید و او دوبار بشما اصرار کند دیگر این انفاق کردن فایده ای ندارد ؛ کمک به فقیر باید اینگونه باشد که دیدی بسمت شما می اید شیشه پایین باشد و پول هم آماده !
ما به چه ظرایفی عمل نمیکنیم و بعد ضرر میکنیم .
حفظ کرامت مستمندان :
بحارالانوار – ج 72 – ص 44
هر کس مرد یا زن با ایمانی را بخاطر نداری اش خار سازد ، خدا در قیامت در برابر مردم او را حاضر و رسوا میکند .
شما حق ندارید در مقابل کسانی که کمبود خلقتی دارند از آنها ایراد بگیرید ، این یعنی ایراد از خالق !
رعایت اعتدال در انفاق :
حکم عام در انفاق : انفاق کردن شما طوری نباشد که انقدر انفاق کنید که رحم شما شاکی شود . آنقدر اهل انفاق میشوید که رحم خود را فراموش میکنید .
حکم خاص در انفاق : یک شرایط خاص داریم و یکی مقطع خاص ، که فرد از درجه انفاق به درجه ایثار میرسد.
یعنی در دایره ایثار از خود میزند بخاطر بقیه .
در دایره ایثار در مقطع خاص میگویند فرد از خود و رحم میزند چون در مقطع خاصی است . مثلا الان جنگ شده ، او برای دفاع از ناموس مردم از ناموس خود میگذرد.
در شرایطی که میتوانید ، به همه میرسید الا رحم و نزدیکان ، در اینجا انفاق باطل است .
در روز قیامت پرونده را می آورند میگویند چه کرده ای ؟ میگه صد هزارتا انفاق کردم ، میگویند فرزندت از تو ناراضی است . تمام ثواب ها به فرزند میرسد بخاطر صبرش و تو دستت خالیه .
در قرآن کریم به پیامبر میفرمایند : نه آنقدر انفاق کن که دستت بسته شود ، نه انقدر انفاق کن که دستت بسته باشد .
انفاق وصیتی :
عده ای در زندگی تا میتوانند استفاده میکنند و تمام انفاق های خود را میگذارند برای بعد از مرگ خود .
انفاق وصیتی 2 مدل است :
اول : چیزهایی که مال خودت است و الان در شآن تو است استفاده میکنی و بعد از مرگ وصیت میکنی برسد به مستمندین .
دوم : از چیزهایی که استفاده میکنی در شان تو نیست و بالاتر از شانت استفاده میکنی و وصیت میکنی بعد از مرگ به مستمندان کمک کنند .
در زمان پیامبر اکرم ص تاجری وصیت کرده بود که انبار خرمایش را بعد از مرگش تقسیم کنند بین فقرا و ناظر این تقسیم کردن هم پیامبر باشند . پیامبر همه را تقسیم کردند و در اخر یک خرمای پرنده خورده را پیدا کردند و گفتند این را هم ببخشید اما بدانید که اگر این مرد در زمان حیات خود همین یک دانه خرما را بخشیده بود خیلی بیشتر از الان که مرده و یک انبار را بخشیده ثواب میبرد .
اخلاق تنگدستی :
ارزش و کرامت نزد خداوند و خلق هرگز با نیازهای مادی سنجیده نمیشود .
فقیر نباید احساس ناتوانی کند و رد برابر توانگران بخاطر تواناییشان زانو بزند ( فقیر مالی ، عاطفی و .. )
بحارالانوار – ج 9 – ص 146 – پیامبر اکرم ص :
همانا خداوند انسان با حیا و خویشتن دار را دوست میدارد و گدای بد زبان اصرار کننده را دشمن ، زیرا خود را ذلیل کرده است .
سیمای تهیدستان در قرآن :
سوره بقره – آیه 273
لِلْفُقَرَاء الَّذِینَ أُحصِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ لاَ یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الأَرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِیمَاهُمْ لاَ یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ
(این صدقات) براى آن (دسته از) نیازمندانى است که در راه خدا فروماندهاند، و نمىتوانند (براى تأمین هزینه زندگى) در زمین سفر کنند. از شدّت خویشتندارى، فرد بىاطلاع، آنان را توانگر مىپندارد. آنها را از سیمایشان مىشناسى. با اصرار، (چیزى) از مردم نمىخواهند. و هر مالى به انان انفاق کنید، قطعاً خدا از آن آگاه است
فقر نه در اثر بیکاری و نه در اثر تنبلی است بلکه بدلیل انجام کارهای مهمی مانند جهاد است ، بگونه ای که برای کسب زندگی نمیتوانند امور تجاری و مالی را انجام دهند و بقدری خویشتن دار هستند که افراد بی اطلاع ، آنان را بی نیاز میدانند – اگرچه سخن از حال خود نمیگویند اما در چهره های آنان رنج های درونی هویداست و هرگز درخواست و گدایی ندارند .
مثال اینکه شما از جای دیگری ناراحت هستید و دل شکسته ، در طول روز انفاقی انجام میدهی و تاثیر آن انفاق این است که دلگرفتگی تو و ناراحتی ات در جای دیگر حل میشود .
در انفاق کردن هم انفاق مخفی و هم انفاق علنی ( بفصد تبلیغ و تشویق ) آرامش می آورد و تاثیرات بسیاری دارد مانند کفاره گناهان ، آمرزش الهی و باعث تزکیه میشود .
بکارگیری امدادهای غیبی :
در کار خود گره هایی دارید و مشکل دارید و در مسیری از زندگی حرکت میکنید که نیازمند یک امداد غیبی از آسمان هستید ؛ در اینجا قرآن میفرماید ما مشکلات شما را از مسیرهایی برطرف میکنیم که دور از انتظار شماست و شما نمی توانید تشخیص دهید .
انفاق یکی از چیزهایی است که این سیستم را فعال میکند : شما در جای دیگه ای کاری میکنید و انفاقی انجام میدهید و مشکلتان در جای دیگری حل میشود .
خیلی از مشکلات زمینی ما در زمین حل نمیشود و باید سیستم الهی باشد و در عرش لِلیُسرا فعال باشد که راهش انفاق است .
از دیگر اثرات انفاق میتوان طول عمر ، دفع بلا ، شفای امراض ، خیرالرازقین ، عدالت اجتماعی و برکت و روزی را نام برد .
شرایط انفاق :
در قران کریم آیاتی که راجع به انفاق آمده است 2 دسته هستند :
دسته اول : ایاتی مانند سوره توبه – آیه 120
إِنَّ اللَّهَ لا یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ " هرکس نیکی کند اجر او ضایع نمیشود "
دسته دوم :
انهوا و تقبل الله من المتقین " خداوند فقط از متقین قبول میکند "
در نتیجه دو مدل برخورد داریم با انفاق :
1. شما متقی هستید و با ایمان و مسلمان و خدا را قبول داری – محض خدا انفاق میکنید و خدا هم قبول میکند و همه اثرات هم دارد
2 . مسلمان نیستی ، مسلما هستی اما اعتقاد نداری – انفاق میکنی و کار خوب انجام میدهی ( در گرواول آیات که از "محسنین "نام برده شده ، خداوند اجر تو را میدهد و ضایع نمیشود ؛ اما با توجه به آیات گروه دوم " متقین " ضایع میشود )
که همین نوع هم دو حالت دارد ، دقت بفرمایید :
اول : بنده نیکی میکنم که مردم احسنت گویند و مرا تشویق کنند ، خداوند در اینجا اجر تو را ضایع نمیکند و زمینه را طوری فراهم می اورد که مردم بمن آفرین گویند این میشود اجر من / اما در آخرت دیگر جایی ندارم ، زیرا کار را برای مردم انجام دادم و اجر ان هم این بود که مردم تشویق کنند .
دوم : بنده نیکی میکنم و در کنار انجام دادن کارم مردم احسنت و باریک الله هم میگویند و من هم خوشحال میشوم اما منشا اصلی انجام دادن کار من رحم و محبت انسانی است که این مورد هم در دنیا اجر دارد و هم در اخرت .
در زمان پیامبر اکرم علی ابن حاتم کسی بود که با اسلام موافق نبود اما پیامبر به او احترام گذاشتند زیرا یک ادم نیکوکار در نزد پیامبر فی نفسه ارزشمند است .
فرق متقی و محسن در این است که آدم محسن ممکن است خیلی ادم خوبی باشد اما متقی به اندازه تقوایش در زندگی به او برکت میدهند .
در روز قیامت آدمی را می آورند که خدا را قبول نداشته چون عقلش ناقص بوده و اطلاعی نداشته و در مقابل ادم دیگری هم می آورند که با غرض خدارا قبول نداشته ؛ نوع برخورد با این دو فرق دارند . ما در مورد کافران نیکوکار هیچ چیزی نمیدانیم که خداوند با آنها چگونه برخورد میکند ؟!
اگر در مسائلی که ارزشی ندارد و یا هزینه ای برای تو ندارد انفاق کنی این برای تو انفاق محسوب نمیشود ، پس خود را گول نزنید خواهران و برادرانی که با اهدا کردن وسیله هایی که دیگر آنها را لازم ندارید و بکار هم نمی اید فکر میکنید انفاقی انجام داده اید.
انفاق از چیزی که برای تو ارزش دارد انفاق میشود .
انفاق در مال حرام :
انفاق کردن با مال حرام هیچ ارزشی ندارد ، اما بحثی که هست این است که اگر مالی آغشته به حرام باشد ( نه همه مال حرام باشد ) با دادن خمس، آن مال حلال میشود و میتوان انفاق کرد .
اولویت در انفاق کردن :
1 . رحم : افراد اطراف درجه 1 خود ( مادر – پدر – خواهر – برادر – فرزند )
2. رحم درجه 2 : ( خاله – عمه – عمو – دایی و فرزندان )
برای انفاق کردن از رحم خود شروع کن ، بعد محله خود ، بعد شهر خود ، بعد استان و کشور و .. که این مسئله در شرایط مساوی است . شرایط مساوی : ( مثلا رحم تو پول ندارد بستنی بخورد و فرد غریبه ای پول ندارد که نان بخورد ، در اینجا اولویت با غریبه است )
انفاق به ابرومندان :
عده ای از مردم هستند که از نظر ظاهری مانند من و شما هستند اما در اصل محتاج می باشند . ممکن است سقفی داشته باشند اما نیازمند هستند .
اهل کمیته و بهزیستی و .. نیستند اما محتاج 50 هزار تومان هستند و این نیاز خود را نشان نمیدهند .
انفاق باید نسبت به کسانی باشد که عفیف هستند .
در برخی از جاها استضعاف مالی به همراه خود استضعاف فرهنگی هم می آورد . یعنی عفت ندارند .
لا تبتلوا صدقاتکم بل من و العذاب
اگر میخواهی انفاق کنی مواظب باش منت نگذاری و اذیت نکنی !
فردی به در خانه اباعبدالله آمدند و گفتند نیاز مالی دارند ، حضرت تمام مال خانه را جمع کردند و برای او آوردند و دست خود را از در بیرون کردند و گفتند بفرمایید! آن فرد گفت اجازه بدهید روی شما را ببینم ؛ حضرت فرمودند نه ! برو ! شاید روزی در جامعه با هم روبرو شدیم ! همدیگر را نشناسیم بهتر است !
و آن فرد گفت من تعجب میکنم که خداوند چگونه این دستان را به زیر خاک میبرد ..
اگر انفاق کردید مزد آن دست خداست و شما حق ندارید با منت و اذیت ان را خراب کنید .
گدایی که سر چهاراه به سمت ماشین می اید اگر شیشه را بالا بکشید و او دوبار بشما اصرار کند دیگر این انفاق کردن فایده ای ندارد ؛ کمک به فقیر باید اینگونه باشد که دیدی بسمت شما می اید شیشه پایین باشد و پول هم آماده !
ما به چه ظرایفی عمل نمیکنیم و بعد ضرر میکنیم .
حفظ کرامت مستمندان :
بحارالانوار – ج 72 – ص 44
هر کس مرد یا زن با ایمانی را بخاطر نداری اش خار سازد ، خدا در قیامت در برابر مردم او را حاضر و رسوا میکند .
شما حق ندارید در مقابل کسانی که کمبود خلقتی دارند از آنها ایراد بگیرید ، این یعنی ایراد از خالق !
رعایت اعتدال در انفاق :
حکم عام در انفاق : انفاق کردن شما طوری نباشد که انقدر انفاق کنید که رحم شما شاکی شود . آنقدر اهل انفاق میشوید که رحم خود را فراموش میکنید .
حکم خاص در انفاق : یک شرایط خاص داریم و یکی مقطع خاص ، که فرد از درجه انفاق به درجه ایثار میرسد.
یعنی در دایره ایثار از خود میزند بخاطر بقیه .
در دایره ایثار در مقطع خاص میگویند فرد از خود و رحم میزند چون در مقطع خاصی است . مثلا الان جنگ شده ، او برای دفاع از ناموس مردم از ناموس خود میگذرد.
در شرایطی که میتوانید ، به همه میرسید الا رحم و نزدیکان ، در اینجا انفاق باطل است .
در روز قیامت پرونده را می آورند میگویند چه کرده ای ؟ میگه صد هزارتا انفاق کردم ، میگویند فرزندت از تو ناراضی است . تمام ثواب ها به فرزند میرسد بخاطر صبرش و تو دستت خالیه .
در قرآن کریم به پیامبر میفرمایند : نه آنقدر انفاق کن که دستت بسته شود ، نه انقدر انفاق کن که دستت بسته باشد .
انفاق وصیتی :
عده ای در زندگی تا میتوانند استفاده میکنند و تمام انفاق های خود را میگذارند برای بعد از مرگ خود .
انفاق وصیتی 2 مدل است :
اول : چیزهایی که مال خودت است و الان در شآن تو است استفاده میکنی و بعد از مرگ وصیت میکنی برسد به مستمندین .
دوم : از چیزهایی که استفاده میکنی در شان تو نیست و بالاتر از شانت استفاده میکنی و وصیت میکنی بعد از مرگ به مستمندان کمک کنند .
در زمان پیامبر اکرم ص تاجری وصیت کرده بود که انبار خرمایش را بعد از مرگش تقسیم کنند بین فقرا و ناظر این تقسیم کردن هم پیامبر باشند . پیامبر همه را تقسیم کردند و در اخر یک خرمای پرنده خورده را پیدا کردند و گفتند این را هم ببخشید اما بدانید که اگر این مرد در زمان حیات خود همین یک دانه خرما را بخشیده بود خیلی بیشتر از الان که مرده و یک انبار را بخشیده ثواب میبرد .
اخلاق تنگدستی :
ارزش و کرامت نزد خداوند و خلق هرگز با نیازهای مادی سنجیده نمیشود .
فقیر نباید احساس ناتوانی کند و رد برابر توانگران بخاطر تواناییشان زانو بزند ( فقیر مالی ، عاطفی و .. )
بحارالانوار – ج 9 – ص 146 – پیامبر اکرم ص :
همانا خداوند انسان با حیا و خویشتن دار را دوست میدارد و گدای بد زبان اصرار کننده را دشمن ، زیرا خود را ذلیل کرده است .
سیمای تهیدستان در قرآن :
سوره بقره – آیه 273
لِلْفُقَرَاء الَّذِینَ أُحصِرُواْ فِی سَبِیلِ اللّهِ لاَ یَسْتَطِیعُونَ ضَرْبًا فِی الأَرْضِ یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ أَغْنِیَاء مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسِیمَاهُمْ لاَ یَسْأَلُونَ النَّاسَ إِلْحَافًا وَمَا تُنفِقُواْ مِنْ خَیْرٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِیمٌ
(این صدقات) براى آن (دسته از) نیازمندانى است که در راه خدا فروماندهاند، و نمىتوانند (براى تأمین هزینه زندگى) در زمین سفر کنند. از شدّت خویشتندارى، فرد بىاطلاع، آنان را توانگر مىپندارد. آنها را از سیمایشان مىشناسى. با اصرار، (چیزى) از مردم نمىخواهند. و هر مالى به انان انفاق کنید، قطعاً خدا از آن آگاه است
فقر نه در اثر بیکاری و نه در اثر تنبلی است بلکه بدلیل انجام کارهای مهمی مانند جهاد است ، بگونه ای که برای کسب زندگی نمیتوانند امور تجاری و مالی را انجام دهند و بقدری خویشتن دار هستند که افراد بی اطلاع ، آنان را بی نیاز میدانند – اگرچه سخن از حال خود نمیگویند اما در چهره های آنان رنج های درونی هویداست و هرگز درخواست و گدایی ندارند .
