دوشنبه, ۲ ارديبهشت ۱۳۹۲، ۰۴:۰۹ ب.ظ
فرهنگ روابط اجتماعی در اسلام ( اخوت [1] )
اخوت دلالت بر همراهی بین دو نفر را دارد .
گاهی اوقات پیش می اید که به کسی خیلی علاقه داشته باشید و او را بپرستید اما با او مخالف باشید ، این اخوت نیست .
انواع اخوت در قرآن :
مائده ایه 30 = برادران تنی
نساء ایه 23 = برادران رضایی ( ناتنی)
ص ایه 22 = همراهان
اعراف ایه 65 = خویشاوندی
شعرا ایه 161 = شهروندی
حجرات ایه 10 = اخوت ایمانی
ال عمران ایه 156 ، 167 = اخوت شیطانی
یکی از گمشده های ما در روابط اجتماعی در اسلام و ایران و جهان همین بحث اخوت ایمانی می باشد .
سوره ال عمران ایه 103 :
وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا
ذکر کن نعمتی که خدا بر شما داده و ان اینکه شما با هم ارتباطی نداشتید و بعضی ها دشمن بودید ، خداوند بین قلوب شما الفت نهاد و صلح کردید در حالی که به نعمت خداوند با هم برادر بودید .
شرایط شکل گیری اخوت :
ایمان :
اخوت بین مومنین شکل میگیرد؛ زیرا کار ، کار خداوند متعال است .
یعنی محبتی که بین افراد در جامعه اسلامی شکل میگیرد کار خداوند متعال است .
هرچقدر ایمان بالاتر برود اخوت محکم تر شکل میگیرد و اگر ایمان برسد به درجه عصمت ! در یک کلام هیچ اختلافی شکل نمیگیرد بین دو نفر .
همانطور که امام فرمودند اگر تمام امامان و پیامبران روی زمین بیایند در یک کلمه اختلاف پیدا نمیکنند .
غافل اند کسانی که با رفع سوء تفاهمات بدون ترقی دادن ایمان ، سعی در اخوت در جامعه اسلامی دارند .
مومنین به اندازه ایمانشان به همدیگر نزدیک میشوند .
سوره حشر ایه 14 :
لا یـقـتـلونکم جمیعا الا فى قرى محصنة او من وراء جدر بـاسـهـم بـیـنـهـم شـدیـد تـحـسـبهم جمیعا و قلوبهم شتى ذلک بانهم قوم لا یعقلون
شتی : اخوت های غیر ایمانی
عده ای هستند که در جمعشان خداوند هیچ موضوعیتی ندارد و مثلا پول و مسائل مالی موضوعیت دارد . این جمع بعد از مدتی منفجر میشود .
ممکن است با هم هیچ مشکلی نداشته باشند اما با اخوت اقتصادی هم نزدیک شده اند و وقتی با مشکلی روبرو شدند همه شان میشوند دشمن یکدیگر .
پس هر جمعی که بین انها مشکل ایجاد شود و دلخوری پیش اید یقینا ان جمع مومن نبوده .
دو فرد مومن که بین ارتباطشان خدا هم موضوعیت دارد ممکن است دعوا کنند و توی گوش هم بزنند اما پای همدیگر ایستادند و پشت هم هستند .
وقتی ایمان بین جمع باشد نباید به دشمنی و دلخوری و جدایی منجر شود .
آن زمان فرمانده مان میگفتند :
دوستی که بین بچه رزمنده ها ایجاد شده دوستی ای نیست که در دبیرستان ها و میدان فوتبال شکل گرفته باشد ، پیوند عاشقانه بین رزمنده ها ، خداوند در پشت خاکریزها با خون امضا کرده است .
در جمع های مومنین هرچیزی که باعث جدایی شود شیطانی است و ما میپنداریم که اینها جمع هستند .
کافرها در کنار هم جمع میشوند اما شما نگاه به ظاهر جمع اینها نکنید ، همینها سر تقسیم دلارها از یکدیگر نمیگذرند .
همگرایی – همدلی – همراهی :
حجرات ایه 10 :
انما المؤ منون اخوه فاصلحوا اءخویکم و اتقوا الله لعلکم ترحمون
جمع مومنین که اخوت ایمانی بین انها حاکم است اگر کدورتی هم پیش اید ، سریع کدورت را برطرف میکنند .
پیامبر اکرم ص :
هیچ خبری برای من خوشحال کننده تر از خبری نیست که یکی به من بگوید بین 2 نفر مشکل بوده ، برطرف شده .
انفال ایه 46 :
وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ
و اگر نزاع کردید جمع های شما را از هم خواهیم پراکند .
توصیه بزرگان برای جمع های دینی :
اگر نزاع کردید خداوند شما را پاره پاره میکند .
ال عمران ایه 200 :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
در جمع واجب است بر شما این موارد :
صبر :
برای خود امادگی ایجاد کنید که صبر داشته باشید و جمع را به سمتی سوق دهید که همگی صبر داشته باشند و وقتی به نقطه صبر رسیدید نباید خدا را هم فراموش کنید .
با هم ارتباط برقرار کنید و اجازه ندهید در جمع تان گناه رسوخ پیدا کند .
اصول کافی ج 2 ص 175 :
مواسات :
حق مومن بر مومن این است که او را قلبا دوست داشته باشد و بعد هم در جهت اقتصادی و مالی بر او مواسات ورزد .
با دستورالعمل و قانون نمیشود مواسات را برقرار کرد
این دوست داشتن قلبی و مهرورزی است که مواسات را برقرار میکند .
در جامعه ایمانی وقتی اخوت را بکار میبریم باید با حیوانات هم دل رحم باشید ، انسانها که دیگر جای خود !
امام صادق ع میفرمایند جامعه اسلامی مانند اعضای یک بدن هستند .
بنی ادم اعضای یکدیگرند ..
امام صادق بحارالانوار ج 7 ص 268 :
جان و روح 2 برادر ایمانی از روحی واحد سرچشمه میگیرد ؛ همانا پیوند روح مومن با روح خدا از پیوند پرتو خورشید با خورشید بیشتر است .
ایا میتوانی پرتو خورشید را از خورشید جدا کنی ؟
دو مومن در جامعه اسلامی اینگونه بهم نزدیک هستند و این نزدیکی از روح خدا نشعت میگیرد .
تک تک مومنین موظف هستند دلخوری ها را برطرف کنند .
مایه امنیت و ارامش :
امام صادق ع : اختصاص شیخ مفید ص 30 :
لِکُلِ شَیٍ شَیٌ یَستَریعُ علیه و ان المومن یَستَریح ُ الی اخی المومن
برای هر چیز در دنیا چیزی قرار داده ایم که به ان ارامش بخشد و ارامش مومن ، وجود یک مومن دیگر است .
مومنین باید موجب ارامش یکدیگر باشند . طوری که هرکس او را دید ارام شود و استرسش برطرف شود .
رفتار بین مسلمین و مسلمات باید اصلاحی باشد نه افشایی !
اگر روزی مومن ، دیگری را پرهیز داد از عملی ، انقدر اخوت زیاد باشد که فرد از تذکر شنیدن احساس ارامش کند .
امام علی ع :
محبوبترین فرد در جامعه اسلامی برادری است که عیب های من را به من هدیه دهد .
واجب است تقویت اخوت در جامعه اسلامی .
گذشت بر مبنای گذران زندگی :
برای نگذشتن تو پولی نمیدن اما برا گذشت تو هزینه میدن و هزینه ش اینه که ارامش تو را در جای دیگر تامین میکنند
ادب معاشرت :
بی ادب ، دشنام ده ، هتاک و .. در هیچ جامعه ای نمیتواند بار خود را بردارد و به سرمنزل برساند چه جامعه اسلامی چه غیر اسلامی .
فرد با ادب ولو غیر مسلمان بار خودش رو به مقصد میرساند و موفق میشود .
از همان کودکی روی فرزندان خود کار کنید که با کوچکتر و بزرگتر با ضمیر مفرد صحبت نکنند .
در کنار باادب ها احساس آرامش پیدا میکنیم .
برخی از برادران و گاها خواهران فکر میکنند بی ادبی افتخار است و با لودگی با هم رفتار میکنند که این امر بسیار ناپسندی میباشد .
تنها جایی که بی ادبی جایز است در برخورد با دشمن است .
ادب از منازل به محیط کار بیاد ، از محیط کار بیاد توی اجتماع و بعد بین همه تقسیم شود تا یک جامعه ایمانی با ادب رو شود .
خوشرویی – خوش گمانی – حرمت گذاری و حفظ حقوق :
این مسائل در بعضی از جوامع که اسلامی هم نیستند بیشتر رعایت میشود و خیلی برای حقوق یکدیگر احترام قائل میشوند .
امام صادق ع تحف ص 359 :
اگر در برخورد با دوست دو سوم زیرکی داری ، یک سوم هم باید تغافل داشته باشی .
امام علی ع غرر ج 5 ص 251 :
هر کس به سبب هر گناهی از برادران ایمانی اش فاصله بگیرد ، دوستانش کم میشود .
در جامعه اسلامی گنه کار نباید کنار گذاشته شود و فرد گنه کار هم نباید خود را کنار بکشد ( نه گنه کار ترد میشود ، نه گنه کار حق دارد خوشد را ترد کند )
دیدار و ملاقات :
خیلی از مشکلاتی که بین ماها وجود دارد بخاطر دوری است و وقتی نزدیک میشویم مشکلات حل میشود .
ارتباطات و زیارت شما بر هم واجب است !
وقتی ارتباط وجود ندارد بیخود سوءتفاهمات ایجاد میشود و وقتی ارتباط برقرار میشود خیلی راحت سوءتفاهمات رفع میشود .
مردم جذابیت هایی دارند که تا انها را نبینی نمی توانی دوستشان داشته باشی .
صلح دادن :
سعی کنید ادمی باشید که وقتی وارد جمعی میشوید همه از ورودتان خوشحال شوند و باعث وحدت باشید .
اگر دونفر در جمعی با هم مشکل دارند ، وقت ورود شما خیالشان راحت باشد که این کدورت را شما برطرف میکنید .
تک تک شما ها باید نقش محور وحدت را ایفا کنید !
گاهی اوقات پیش می اید که به کسی خیلی علاقه داشته باشید و او را بپرستید اما با او مخالف باشید ، این اخوت نیست .
انواع اخوت در قرآن :
مائده ایه 30 = برادران تنی
نساء ایه 23 = برادران رضایی ( ناتنی)
ص ایه 22 = همراهان
اعراف ایه 65 = خویشاوندی
شعرا ایه 161 = شهروندی
حجرات ایه 10 = اخوت ایمانی
ال عمران ایه 156 ، 167 = اخوت شیطانی
یکی از گمشده های ما در روابط اجتماعی در اسلام و ایران و جهان همین بحث اخوت ایمانی می باشد .
سوره ال عمران ایه 103 :
وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا
ذکر کن نعمتی که خدا بر شما داده و ان اینکه شما با هم ارتباطی نداشتید و بعضی ها دشمن بودید ، خداوند بین قلوب شما الفت نهاد و صلح کردید در حالی که به نعمت خداوند با هم برادر بودید .
شرایط شکل گیری اخوت :
ایمان :
اخوت بین مومنین شکل میگیرد؛ زیرا کار ، کار خداوند متعال است .
یعنی محبتی که بین افراد در جامعه اسلامی شکل میگیرد کار خداوند متعال است .
هرچقدر ایمان بالاتر برود اخوت محکم تر شکل میگیرد و اگر ایمان برسد به درجه عصمت ! در یک کلام هیچ اختلافی شکل نمیگیرد بین دو نفر .
همانطور که امام فرمودند اگر تمام امامان و پیامبران روی زمین بیایند در یک کلمه اختلاف پیدا نمیکنند .
غافل اند کسانی که با رفع سوء تفاهمات بدون ترقی دادن ایمان ، سعی در اخوت در جامعه اسلامی دارند .
مومنین به اندازه ایمانشان به همدیگر نزدیک میشوند .
سوره حشر ایه 14 :
لا یـقـتـلونکم جمیعا الا فى قرى محصنة او من وراء جدر بـاسـهـم بـیـنـهـم شـدیـد تـحـسـبهم جمیعا و قلوبهم شتى ذلک بانهم قوم لا یعقلون
شتی : اخوت های غیر ایمانی
عده ای هستند که در جمعشان خداوند هیچ موضوعیتی ندارد و مثلا پول و مسائل مالی موضوعیت دارد . این جمع بعد از مدتی منفجر میشود .
ممکن است با هم هیچ مشکلی نداشته باشند اما با اخوت اقتصادی هم نزدیک شده اند و وقتی با مشکلی روبرو شدند همه شان میشوند دشمن یکدیگر .
پس هر جمعی که بین انها مشکل ایجاد شود و دلخوری پیش اید یقینا ان جمع مومن نبوده .
دو فرد مومن که بین ارتباطشان خدا هم موضوعیت دارد ممکن است دعوا کنند و توی گوش هم بزنند اما پای همدیگر ایستادند و پشت هم هستند .
وقتی ایمان بین جمع باشد نباید به دشمنی و دلخوری و جدایی منجر شود .
آن زمان فرمانده مان میگفتند :
دوستی که بین بچه رزمنده ها ایجاد شده دوستی ای نیست که در دبیرستان ها و میدان فوتبال شکل گرفته باشد ، پیوند عاشقانه بین رزمنده ها ، خداوند در پشت خاکریزها با خون امضا کرده است .
در جمع های مومنین هرچیزی که باعث جدایی شود شیطانی است و ما میپنداریم که اینها جمع هستند .
کافرها در کنار هم جمع میشوند اما شما نگاه به ظاهر جمع اینها نکنید ، همینها سر تقسیم دلارها از یکدیگر نمیگذرند .
همگرایی – همدلی – همراهی :
حجرات ایه 10 :
انما المؤ منون اخوه فاصلحوا اءخویکم و اتقوا الله لعلکم ترحمون
جمع مومنین که اخوت ایمانی بین انها حاکم است اگر کدورتی هم پیش اید ، سریع کدورت را برطرف میکنند .
پیامبر اکرم ص :
هیچ خبری برای من خوشحال کننده تر از خبری نیست که یکی به من بگوید بین 2 نفر مشکل بوده ، برطرف شده .
انفال ایه 46 :
وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُکُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرینَ
و اگر نزاع کردید جمع های شما را از هم خواهیم پراکند .
توصیه بزرگان برای جمع های دینی :
اگر نزاع کردید خداوند شما را پاره پاره میکند .
ال عمران ایه 200 :
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اصْبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَاتَّقُواْ اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
در جمع واجب است بر شما این موارد :
صبر :
برای خود امادگی ایجاد کنید که صبر داشته باشید و جمع را به سمتی سوق دهید که همگی صبر داشته باشند و وقتی به نقطه صبر رسیدید نباید خدا را هم فراموش کنید .
با هم ارتباط برقرار کنید و اجازه ندهید در جمع تان گناه رسوخ پیدا کند .
اصول کافی ج 2 ص 175 :
مواسات :
حق مومن بر مومن این است که او را قلبا دوست داشته باشد و بعد هم در جهت اقتصادی و مالی بر او مواسات ورزد .
با دستورالعمل و قانون نمیشود مواسات را برقرار کرد
این دوست داشتن قلبی و مهرورزی است که مواسات را برقرار میکند .
در جامعه ایمانی وقتی اخوت را بکار میبریم باید با حیوانات هم دل رحم باشید ، انسانها که دیگر جای خود !
امام صادق ع میفرمایند جامعه اسلامی مانند اعضای یک بدن هستند .
بنی ادم اعضای یکدیگرند ..
امام صادق بحارالانوار ج 7 ص 268 :
جان و روح 2 برادر ایمانی از روحی واحد سرچشمه میگیرد ؛ همانا پیوند روح مومن با روح خدا از پیوند پرتو خورشید با خورشید بیشتر است .
ایا میتوانی پرتو خورشید را از خورشید جدا کنی ؟
دو مومن در جامعه اسلامی اینگونه بهم نزدیک هستند و این نزدیکی از روح خدا نشعت میگیرد .
تک تک مومنین موظف هستند دلخوری ها را برطرف کنند .
مایه امنیت و ارامش :
امام صادق ع : اختصاص شیخ مفید ص 30 :
لِکُلِ شَیٍ شَیٌ یَستَریعُ علیه و ان المومن یَستَریح ُ الی اخی المومن
برای هر چیز در دنیا چیزی قرار داده ایم که به ان ارامش بخشد و ارامش مومن ، وجود یک مومن دیگر است .
مومنین باید موجب ارامش یکدیگر باشند . طوری که هرکس او را دید ارام شود و استرسش برطرف شود .
رفتار بین مسلمین و مسلمات باید اصلاحی باشد نه افشایی !
اگر روزی مومن ، دیگری را پرهیز داد از عملی ، انقدر اخوت زیاد باشد که فرد از تذکر شنیدن احساس ارامش کند .
امام علی ع :
محبوبترین فرد در جامعه اسلامی برادری است که عیب های من را به من هدیه دهد .
واجب است تقویت اخوت در جامعه اسلامی .
گذشت بر مبنای گذران زندگی :
برای نگذشتن تو پولی نمیدن اما برا گذشت تو هزینه میدن و هزینه ش اینه که ارامش تو را در جای دیگر تامین میکنند
ادب معاشرت :
بی ادب ، دشنام ده ، هتاک و .. در هیچ جامعه ای نمیتواند بار خود را بردارد و به سرمنزل برساند چه جامعه اسلامی چه غیر اسلامی .
فرد با ادب ولو غیر مسلمان بار خودش رو به مقصد میرساند و موفق میشود .
از همان کودکی روی فرزندان خود کار کنید که با کوچکتر و بزرگتر با ضمیر مفرد صحبت نکنند .
در کنار باادب ها احساس آرامش پیدا میکنیم .
برخی از برادران و گاها خواهران فکر میکنند بی ادبی افتخار است و با لودگی با هم رفتار میکنند که این امر بسیار ناپسندی میباشد .
تنها جایی که بی ادبی جایز است در برخورد با دشمن است .
ادب از منازل به محیط کار بیاد ، از محیط کار بیاد توی اجتماع و بعد بین همه تقسیم شود تا یک جامعه ایمانی با ادب رو شود .
خوشرویی – خوش گمانی – حرمت گذاری و حفظ حقوق :
این مسائل در بعضی از جوامع که اسلامی هم نیستند بیشتر رعایت میشود و خیلی برای حقوق یکدیگر احترام قائل میشوند .
امام صادق ع تحف ص 359 :
اگر در برخورد با دوست دو سوم زیرکی داری ، یک سوم هم باید تغافل داشته باشی .
امام علی ع غرر ج 5 ص 251 :
هر کس به سبب هر گناهی از برادران ایمانی اش فاصله بگیرد ، دوستانش کم میشود .
در جامعه اسلامی گنه کار نباید کنار گذاشته شود و فرد گنه کار هم نباید خود را کنار بکشد ( نه گنه کار ترد میشود ، نه گنه کار حق دارد خوشد را ترد کند )
دیدار و ملاقات :
خیلی از مشکلاتی که بین ماها وجود دارد بخاطر دوری است و وقتی نزدیک میشویم مشکلات حل میشود .
ارتباطات و زیارت شما بر هم واجب است !
وقتی ارتباط وجود ندارد بیخود سوءتفاهمات ایجاد میشود و وقتی ارتباط برقرار میشود خیلی راحت سوءتفاهمات رفع میشود .
مردم جذابیت هایی دارند که تا انها را نبینی نمی توانی دوستشان داشته باشی .
صلح دادن :
سعی کنید ادمی باشید که وقتی وارد جمعی میشوید همه از ورودتان خوشحال شوند و باعث وحدت باشید .
اگر دونفر در جمعی با هم مشکل دارند ، وقت ورود شما خیالشان راحت باشد که این کدورت را شما برطرف میکنید .
تک تک شما ها باید نقش محور وحدت را ایفا کنید !
